Nationaal Programma Onderwijs

In het kader van het Nationaal Programma Onderwijs (NPO) ontvangen vo-scholen in Nederland vanaf schooljaar 2021/2022 extra middelen voor de NPO-doelen: het inhalen van vertragingen door de coronapandemie en het ondersteunen van leerlingen die het moeilijk hebben door de schoolsluitingen. Scholen kiezen zelf hoe ze deze NPO-middelen inzetten, ondersteund door de menukaart die het ministerie van OCW heeft ontwikkeld. 

Het NPO bestaat uit drie fasen:

1. Uitvoeren Schoolscan om zicht te krijgen op de voortang en problematiek bij leerlingen.

2. Op basis van de resultaten uit de Schoolscan kunnen scholen interventies kiezen en een NPO-Schoolprogramma schrijven.

3. Implementeren en uitvoeren interventies en NPO-Schoolprogramma.

Sinds 2021 maakt OMO gebruik van een eigen NPO-schoolscan. De schoolscan bij OMO is een vragenlijst voor leerlingen en ouders die we in alle OMO-scholen afnemen. Met de resultaten van deze vragenlijst brengen we welbevinden, leerprestaties, leermotivatie en studievaardigheden in kaart (bij studievaardigheden gaat het ook om zelfregulatie en metacognitie; in de NPO-menukaart wordt dit gebied aangeduid met 'executieve vaardigheden’).

Ook stellen we leerlingen de open vraag hoe het gaat met het leren in coronatijd. Dit biedt kansen om de stem van de leerling mee te wegen in het nadenken over de toekomst: beslissingen over schoolontwikkeling, innovatie en nieuwe mogelijkheden voor samenwerken en leren tussen en binnen scholen. Zo versterken we het collectief; betekenisvol en duurzaam.

De NPO-Schoolscan bij OMO

We leggen de prioriteit bij leerlinggericht interveniëren én het werken aan de toekomst van de school. De NPO-menukaart gaat over leerachterstanden en omvat ook interventies op het vlak van sociaal-emotionele en fysieke ontwikkeling en ontwikkeling van executieve vaardigheden. Met de NPO-schoolscan bij OMO verzamelen we deze gegevens in de eerste plaats voor gebruik binnen de scholen: mentoren, docenten en zorgteams kunnen de resultaten gebruiken om maatwerk te leveren voor een leerling; of voor een leerjaar. Op afdelings- en schoolniveau levert de schoolscan input voor (duurzame) schoolontwikkeling die geborgd kan worden in het schoolplan. 

Daarnaast willen we als collectief van scholen ook duurzaam voortbouwen op wat we in deze intensieve periode samen van onze leerlingen leren. We zoeken mogelijkheden voor gebruik van deze gegevens in landelijk beleidsgericht en onderwijskundig onderzoek. Door kennis te delen en praktijkvoorbeelden te koppelen aan (vervolg-)onderzoek zetten we de resultaten van onze schoolscan zo optimaal in. 

Schoolscanvragenlijsten

Medewerkers uit de OMO-scholen hebben samen met Math van Loo (stichtingook.nl) en dr. Femke Geijsel (onderwijskundige; sinds 1 januari 2022 verbonden aan TIAS, Tilburg University) twee zogenoemde schoolscanvragenlijsten ontwikkeld:

1. voor leerlingen in het voortgezet onderwijs en hun ouders;

2. voor docenten over de achterstanden bij leerlingen en interventies en oplossingen, aanpak en professionaliseringsbehoeften.

De vragenlijsten werden opgenomen in de School Enquête Tool (SET) van eLoo. In de urgentie destijds kon het niet anders dan de vragenlijst voor leerlingen individueel per leerling uit te zetten. Hierdoor kon er in de school naar elke leerling apart gekeken worden.

De schoolscan was ook beschikbaar voor andere (niet OMO-)scholen voor voortgezet onderwijs, die gebruikmaken van SET. In de laatste maanden van schooljaar 2020/2021 (mei-juli) zijn deze vragenlijsten op bijna zestig vo-scholen uitgezet bij tienduizenden leerlingen en hun ouders. De vragenlijsten zijn door ruim 50.000 leerlingen en 15.000 ouders ingevuld. Bij de OMO-scholen zijn bovendien veel docentenvragenlijsten ingevuld.

Docentenvragenlijsten

We hebben in 2021 ook een schoolscan voor docenten uitgezet, in twee delen (achterstanden/ interventies en professionalisering). We willen de komende periode stapsgewijs beslissen hoe we ook deze gegevens kunnen gebruiken om de stem van de docenten mee te wegen; en of herhaling van een deel van deze vragen dan ook zinvol kan zijn.

Resultaten

De resultaten van de schoolscan (mei-juli 2021) gaven in de scholen een goed beeld van het welbevinden van leerlingen, leermotivatie en hun studievaardigheden. Ook leverde het instrument waardevolle signalen op voor oplopende vertragingen, groei (bijvoorbeeld beter kunnen plannen), en de aanpak van leraren daarbij. Iedere school heeft zelf bepaald op welke manier de resultaten gebruikt werden om uitvoering te geven aan het NPO-plan en gesprekken te voeren met leerlingen en ouders.

Vooruitblik

Vanuit het ministerie van OCW is recent opdracht gegeven aan Stichting OOK om over de leerling- en oudergegevens van 2021 landelijk te rapporteren en dit aan te vullen met gegevens van 2022 (t.b.v. voortgangsrapportages voorjaar en najaar 2022). Zo gaan onderwijskundige gegevens, die wij als scholen zelf hebben verzameld bij onze leerlingen en ouders, inzicht bieden bij de landelijke beleidsontwikkeling en -evaluatie.

Samenvattend: Veel kansen maar ook beperkingen

De coronapandemie brengt steeds nieuwe uitdagingen. Elke lockdown heeft eigen effecten; elke heropening van de scholen een eigen dynamiek. We hebben op dit moment veel zorg om de motivatie van onze leerlingen en er is veel zorg in de voorbereiding naar de aankomende examens. De OMO-schoolscan is geen instrument dat in elk van deze fases resultaten oplevert over hoe het nu is met de leerlingen of wat op dit moment de beste oplossing is.

De herhaling van de schoolscan biedt een spiegel over het hele jaar heen, ten opzichte van vorig jaar. Die spiegel geeft kans om te reflecteren op de stappen die dit jaar zijn gezet en te onderbouwen hoe je komende schooljaar daarmee verder gaat. Het geeft kans om lijn te zien en vast te houden; of bevestiging van de lijn die je al had uitgezet en idee over verfijning; ‘evidence-informed’ zoals we dat belangrijk vinden in lerende organisaties.
Via de schooloverstijgende analyses krijgen we bovendien zicht op wat we samen in de sector bereiken voor onze leerlingen. We willen tenslotte de NPO-gelden gebruiken als een duurzame investering en dat kunnen we alleen als we samen onze eigen kennis opbouwen over hoe onze leerlingen leren en over de aanpak die we als professionals in onze scholen bieden.

Beeld interventies scholen en inzet van middelen 2021

Zoals gevraagd in de brief Maatschappelijke thema’s jaarverslaglegging van OCW volgt hieronder informatie over de gekozen interventies en inzet van middelen.

De inzet van de NPO-gelden wordt gedaan in zeven interventiegebieden. In onderstaande tabel is de totale inzet van alle scholen en de vereniging in 2021 per interventie weergegeven.

Grafiek: percentage inzet aandeel per onderdeel menukaart

In de grafiek hierboven wordt de inzet per interventie weergegeven. De grootste inzet wordt gedaan op interventie ‘(Extra) inzet van personeel en ondersteuning’ gevolgd door de interventie ‘Effectievere inzet van onderwijs’.

In november 2021 is totaal € 42,1 miljoen aan NPO-baten ontvangen voor schooljaar 2021-2022. Hiervan is in 2021 24% (€ 10,2 miljoen) ingezet.

Inzet van middelen voor de vereniging
De GMR heeft ingestemd met de inzet van de gemeenschappelijke middelen.